Γνωριμία με τη Σύμη

Αρχοντιά και παράδοση στην άκρη του Αιγαίου
Το αισθάνεσαι από την πρώτη στιγμή, όταν πλησιάζεις το λιμάνι, ότι η επαφή σου με τη Σύμη θα σου προσφέρει κάτι πολύ ιδιαίτερο. Κι αυτό θα συμβεί όποια εποχή του χρόνου κι αν την επισκεφτείς, ακόμη και στα πιο τουριστικά της ντυμένη. Η αρχοντιά και η παράδοση, δεμένες με το τραχύ τοπίο που παραπέμπει, περισσότερο σε νησί των Κυκλάδων και οι μικρές και ειδυλλιακές παραλίες που θα σε καλέσουν για μια βουτιά στα νερά τους είναι λίγα, μόνο, από τα στοιχεία που κάνουν τη Σύμη μοναδική.

Η Σύμη είναι ένας βράχος 58 τετραγωνικών χιλιομέτρων, στην άκρη του Αιγαίου και, ταυτόχρονα, το όγδοο σε μέγεθος νησί της Δωδεκανήσου. Πάνω στο νησί είναι χτισμένοι 5 οικισμοί, της Σύμης, του Εμπορειού, της Μαραθούντας, του Πεδίου και του Πανορμίτη, στους οποίους μένουν τον χειμώνα 2500 περίπου κάτοικοι. Οι περισσότεροι ασχολούνται με τον τουρισμό και λιγότεροι με την αλιεία, τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Πρέπει να ψάξει κανείς αρκετά για να ανακαλύψει τους λιγοστούς, πλέον, τεχνίτες της ναυπηγικής και της ξυλογλυπτικής, που κάποτε αποτελούσαν κυρίαρχες δραστηριότητες και ισχυρή τοπική παράδοση για τη Σύμη. Για να δείτε να κατασκευάζουν καΐκια με τον παραδοσιακό τρόπο, θα πρέπει να επισκεφτείτε τους δύο εναπομείναντες ταρσανάδες, ενώ για να βρείτε παραδοσιακά έπιπλα, φτιαγμένα όπως μόνο οι Συμιακοί γνώριζαν να το κάνουν, χρειάζεται να ανακαλύψετε τις δύο τελευταίες βιοτεχνίες που ασχολούνται αποκλειστικά με την κατασκευή τους.

Γνωρίζοντας το νησί και τα χωριά του
Δεν είναι δύσκολο να γνωρίσετε τα πάντα για τη Σύμη. Το μόνο που χρειάζεται είναι να έχετε διάθεση για βόλτες, κυρίως με τα πόδια, αφού, στους παραδοσιακούς οικισμούς του νησιού, το αυτοκίνητο είναι αχρείαστο. Στη χώρα της Σύμης, την πρωτεύουσα του νησιού, υπάρχουν τα δύο μουσεία, που θα μπορούσαν να είναι η αφετηρία της περιήγησής σας. H αρχαιολογική συλλογή στεγάζεται στο αρχοντικό της οικογένειας Γιαννεσκή, στο Χωριό, μαζί με το Λαογραφικό Μουσείο. Πρόκειται για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά διατηρητέα κτίσματα της Σύμης, του οποίου τα νεοκλασικά στοιχεία προστέθηκαν το 1875 και είναι δωρεά της Aριάδνης Φαρμακίδη και της Σεβαστής Φαρμακίδη. Στα εκθέματα, εκτός των άλλων, θα δείτε μια αναπαράσταση εσωτερικού παραδοσιακής συμιακής οικίας, αλλά και παραδοσιακές τοπικές ενδυμασίες. Δείτε, επίσης, τα ευρήματα από τις ανασκαφές οικισμών της κλασικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου και αντικείμενα των βυζαντινών χρόνων.
Ένα, ακόμη, επιβλητικό νεοκλασικό κτίριο στεγάζει το Mουσείο Nαυτικής Tέχνης. Βρίσκεται στο σημείο που ήταν κάποτε ο κεντρικός ταρσανάς. Στις αίθουσές του θα δείτε ειδικό τμήμα αφιερωμένο στη σπογγαλιεία με σκάφανδρα, καταδυτικές μηχανές, είδη σφουγγαριών, σκανδαλόπετρες και άλλα εξαρτήματα των σφουγγαράδων, καθώς και ομοιώματα σπογγαλιευτικών σκαφών. Επίσης, θα δείτε ναυτικά εξαρτήματα και εργαλεία από τη συλλογή του παραδοσιακού μηχανουργού Τάσου Αναστασιάδη και ομοιώματα των σκαφών του Αντώνη Πολιά.

Ο Γιαλός είναι το λιμάνι του νησιού και η πρώτη και αντιπροσωπευτικότερη εικόνα της Σύμης που βλέπει ο επισκέπτης. Τα σπίτια, στην πλειοψηφία τους, έχουν διατηρήσει τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα και δικαιωματικά ο Γιαλός είναι χαρακτηρισμένος διατηρητέος οικισμός. Τα κτίρια είναι χαρακτηριστικά, διώροφα ή τριώροφα, με κεραμίδια, μικρά μπαλκόνια και με ένα την ώχρα να κυριαρχεί στα εξωτερικά τους χρώματα. Στον περίπατό σας δείτε το Ρολόι (που χτίστηκε το 1881) και πολύ κοντά του το Μιχαλάκι (το άγαλμα του μικρού ψαρά). Δίπλα στο Ρολόι βρίσκεται το κτίριο που στεγάζει την Αστυνομία, και αποτελεί κτίσμα της περιόδου της Ιταλοκρατίας. Από τα υπόλοιπα κτίρια, ξεχωρίζουν το Ταχυδρομείο και η εκκλησία της Ευαγγελίστριας, στη δεξιά άκρη του λιμανιού, με το χαρακτηριστικό καμπαναριό της. Σε κεντρικό σημείο θα βρείτε και το «Περιστέρι της Ειρήνης», γλυπτό του διάσημου καλλιτέχνη Κώστα Βαλσάμη.
Οι δυο πλευρές του λιμανιού ενώνονται με ένα πολύ όμορφο πέτρινο γεφύρι, που οι ντόπιοι το ονομάζουν “καλντιρίμι”. Σε κοντινή απόσταση υπάρχει το γραφικό κτίριο που στεγάζει το Τελωνείο και αμέσως μετά η Ψαραγορά. Αν αρχίσετε να μπαίνετε στο εσωτερικό, θα φτάσετε στην πλατεία του Κάμπου, όπου θα δείτε να δεσπόζουν το Ηρώο και η προτομή του καθηγητή Μιχ. Βολονάκη. Στην ίδια πλατεία βρίσκεται και το Δημαρχείο, αλλά και το Ναυτικό Μουσείο. Στην πλατεία του Κάμπου γίνονται, κάθε χρόνο το καλοκαίρι, οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Σύμης, που φέτος συμπληρώνει 16 χρόνια ζωής και συνεχίζεται, με τις απαιτούμενες περικοπές δαπανών που έχουν προκύψει από την κρίση, αλλά με εξίσου ενδιαφέρουσες εμφανίσεις γνωστών καλλιτεχνών. Πριν φύγετε από τον Γιαλό για να ανεβείτε στο Χωριό, επισκεφτείτε τον καθεδρικό ναό του Τιμίου Προδρόμου, που χτίστηκε το 1838.

Για να συνεχίσετε για το Χωριό, θα πάρετε την Καλή Στράτα, μια σειρά από 500 σκαλοπάτια και πλατύσκαλα, χτισμένα με πέτρα. Εδώ, επιβάλλεται να επισκεφτείτε τα μεταβυζαντινά μνημεία, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό, αγιογραφικό και, φυσικά, ξυλοφλυπτικό ενδιαφέρον, αφού στα τέμπλα των εκκλησιών έχει αποτυπωθεί όλη τη τέχνη με την οποία οι συμιακοί ξυλογλύπτες έδειχναν την πίστη τους στο Θείο. Δείτε τη Μεγάλη Παναγιά του Κάστρου και θαυμάστε την εικόνα της Δευτέρας Παρουσίας του μεταβυζαντινού αγιογράφου Γεωργίου Κλόντζα. Επισκεφτείτε, ακόμη, την Παναγιά την Χαριτωμένη, την Αγία Τριάδα, την Πειραιώτισσα, τον Άγιο Αθανάσιο, το Άι Λευτέρη, τον Σταυρό, τον Άι Δημήτρη, τον Αι-Νικόλα, τον Αγιο Παντελεήμονας κι τον Αι-Γιώργη.
Στο λόφο της Νουλιάς βρίσκονται οι παλιοί Μύλοι και το μνημείο του Ποντικόκαστρου, από το οποίο σώζονται τα περιμετρικά τείχη στο ανατολικό τμήμα. Η μεγαλύτερη πλατεία του Χωριού είναι του Λαϊκού Συλλόγου. Γύρω της υπάρχουν ταβέρνες για φαγητό, καφετέριες, εμπορικά καταστήματα και, γενικά, σε αυτήν λαμβάνουν χώρα όλες οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις. Κάντε τον περίπατό σας γύρω από την Πλατεία και επισκεφτείτε την παραδοσιακής συμιακής αρχιτεκτονικής οικία Πετεινάκη και την τετραώροφη οικία του Χατζηαγαπητού – Χατζηϊωάννου. Κοντά στην οικία του Χατζηαγαπητού, βρίσκεται η οικία Φαρμακίδη, που στεγάζει το Αρχαιολογικό-Λαογραφικό Μουσείο Σύμης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο Χωριό παρουσιάζει και η Σπετσαρία, το παλιό δημοτικό φαρμακείο, που σήμερα λειτουργεί ως δημοτικό ιατρείο.

Η Σύμη δεν είναι μεγάλη και είναι πολύ εύκολο να συνεχίσετε την περιπλάνηση στα λιγοστά χωριά της, με το Πέδι. Πρόκειται για οικισμό σε γραφικό όρμο, στον οποίο καταλήγει πεδιάδα (γι αυτό και η ονομασία “Πέδι”). Δείτε, εδώ, τους ναούς του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ανδρέα και του Αγίου Θωμά. Ρωτήστε να μάθετε που είναι το Λευκαντιό, όπου έπλεναν, τα παλιά χρόνια, οι γυναίκες τα ρούχα τους. Λίγο πιο μακριά βρίσκεται το ξωκκλήσι του Αι-Νικόλα. Στην παραλία, θα έχετε τη δυνατότητα να δείτε τα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Στο δρόμο προς το Πέδι θα συναντήσετε το μοναστήρι της Παναγιάς της Αλεθινής, όπου στις 15 Αυγούστου γίνεται ένα από τα ωραιότερα νησιώτικα πανηγύρια του Αιγαίου.

Επόμενος σταθμός σας, στη γνωριμία σας με τη Σύμη, θα είναι η Παναγιά τη Μυρταριώτισσα. Το Δεκαπενταύγουστο γίνεται, εδώ, μεγάλο πανηγύρι με αρτοκλασία και στη συνέχεια γλέντι με λαϊκά όργανα. Πρσέξτε, στο εσωτερικό του ναού, τις υπέροχες αγιογραφίες του 18ου αιώνα. Από συγκεκριμένη διαδρομή, μπορείτε, στη συνέχεια, να φτάσετε στο φρουριακό μοναστήρι του Μιχαήλ Ρουκουνιώτη, που υπήρξε Πατριαρχικό Σταυροπήγιο με τοιχογραφίες του 15ου αιώνα.

Ο όρμος του Πανορμίτη βρίσκεται στα νότια του νησιού και είναι, ουσιαστικά, ο τελευταίος οικισμός στη πορείας σας προς τα εκεί. Η διαδρομή είναι από τις ωραιότερες του νησιού. Θα συναντήσετε τον Άγιο Κωνσταντίνο και, ανάμεσα σε πυκνό δάσος από κυπαρίσσια, την Παναγιά τη Στρατερή, τον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Δημήτρη, την Άγια Μαρίνα της Νεράς και το μοναστήρι του Μεγάλου Σωτήρη. Κοντά στο τελευταίο, θα ανακαλύψετε μονοπάτι που οδηγεί στα πέτρινα πατητήρια. Ο ερευνητής Σαράντης Κρητικός έχει καταγράψει πάνω από 120 πατητήρια σε όλο το νησί. Σήμερα έχουν αναστηλωθεί 11 από αυτά και βρίσκονται στην περιοχή Κουρκουνιώτη.

Το Μοναστήρι του Πανορμίτη στέκει επιβλητικό, σε μια έκταση με αρκετό πράσινο, σε θέση που δεσπόζει πάνω στο λιμάνι. Πραγματικά θα εντυπωσιαστείτε από το μέγεθος και την επιβλητικότητα του κτίσματος, που δείχνει πολύ μεγάλο για α δεδομένα ενός τόσο μικρού νησιού όπως η Σύμη, και είναι, αναμφίβολα, από τα πιο επιβλητικά μοναστήρια της Δωδεκανήσου. Η ίδρυσή του τοποθετείται περίπου στα 1450 και συνδέεται με τα χριστιανικά ιδεώδη των συμιακών. Ιδιαίτερη εντυπωσιακή είναι η ασημοντυμένη εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Στη Μονή υπάρχουν δύο μουσεία, ένα εκκλησιαστικής τέχνης και ένα λαογραφικό. Υπάρχει, επίσης, Βιβλιοθήκη με μεταβυζαντινά χειρόγραφα. Αυτό θα πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι το μοναστήρι έχει τη δυνατότητα να ξιλοξενήσει το καλοκαίρι μεγάλο αριθμό παραθεριστών, με ένα χαμηλό αντίτιμο για κάθε κελί, ενώ, στα κτίσματά του στεγάζεται και γηροκομείο απόρων, που ίδρυσε ο Ηγούμενος Γαβριήλ. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου και την Πεντηκοστή.

Στις παραλίες της ΣύμηςΗ Σύμη είναι ένα νησί βραχώδες, με άγρια φυσική ομορφιά. Οι παραλίες του είναι, κυρίως, μικρές και με βότσαλα. Δεν θα σας αφήσουν, όμως, παραπονεμένους, καθώς είναι ειδυλλιακές και με πολύ καθαρά νερά. Κολυμπήστε, λοιπόν, στην παραλία “Νος”, την κοντινότερη στη Σύμη και πιο τουριστική, στην εντυπωσιακή παραλία του Αγίου Γεώργίου Δυσάλωνας, με τον επιβλητικό θεόρατο βράχο πίσω της,, στην αμμουδιά του Αγίου Νικολάου, στη Νανού, στη Μαραθούντα, στη Φανερωμένη (20 λεπτά με τα πόδια από τον Πανορμίτη) και στον όρμο του Πανορμίτη. Επιλέξτε, ακόμη, στα δυτικά, τον Άγιο Αιμιλιανό με το χαρακτηριστικό εκκλησάκι και, σε κοντινή απόσταση την παραλία Μαρόνι, προσβάσιμη με βάρκα από τη θάλασσα. Πολύ όμορφη είναι και η βοτσαλωτή παραλία του Αγίου Βασιλείου, αλλά και η παραλία στο Πέδι. Μόλις 15 λεπτά από τη Σύμη βρίσκεται και η παραλία του Νημπορειού.
Στα κοντινά νησάκια Σεσκλιά, Νύμο και Αγία Μαρίνα, μπορείτε να ανακαλύψετε τη γαλήνη και την ηρεμία που θα προσφέρουν τα κρυστάλλινα νερά.

Πως θα πάτε στη Σύμη
Η μία επιλογή είναι μέσω Ρόδου, αεροπορικώς ή ακτοπλοϊκώς και από εκεί με πλοίο των δωδεκανήσων ως τη Σύμη.  Υπάρχει, φυσικά, απευθείας δρομολόγιο με πλοίο της γραμμής, με περίπου δύο δρομολόγια την εβδομάδα, από Πειραιά. Καλό θα είναι, πάντως, να επικοινωνήσετε με το λιμεναρχείο, για περισσότερες πληροφορίες, καθώς τα δρομολόγια διαφοροποιούνται αναλόγως εποχής.

Τι θα φάτε στη Σύμη
Νησί με μεγάλη παράδοση στα θαλασσινά και όχι μόνο η Σύμη, θα σας δώσει τη δυνατότητα να δοκιμάσετε αρκετές παραδοσιακές συνταγές. Φάτε Γαελλόπιτες (πιτάκια από αθερίνα), κόκκορα παστιτσάδα, ακούμια (λουκουμάδες), ντολμαδάκια γιαλαντζί ή και με φάβα, αλλά και θαλασσινά όπως χταπόδι, καλαμαράκια, σπουπιές. Και όπως και σε αρκετές περιπτώσεις στα Δωδεκάνησα, συνοδέψτε τα πιάτα σας με τοπικά ζυμαρικά.

Διαμονή στη Σύμη
Ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια υπάρχουν όσα απαιτεί η τουριστική κίνηση του νησιού, ωστόσο, καλό θα είναι, σε περιόδους αιχμής, να έχετε φροντίσει αρκετά νωρίτερα για τη διαμονή σας. Περισσότερες πληροφορίες θα πάρετε από την ιστοσελίδα του Δήμου Σύμης (www.symi.gr).

Σύμη - Χρήσιμα Τηλέφωνα
Δημαρχείο : 22460 72444
ΚΕΠ: 2246360441-2
Λιμεναρχείο : 22460 71205
Αστυνομία : 22460 71111
Αγροτικό Ιατρείο Γιαλού : 22460 71290
Αγροτικό Ιατρείο Χωριού : 22460 71316
Φαρμακείο : 22460 71888
Οδοντιατρείο : 22460 71272